به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران؛ در مورد بسیاری از مسائل نباید به غلط در رسانه سكوت شكل بگیرد و اجازه دهیم مارپیچ سكوت، سبب تشدید ابهام شود و یا به اشتباه و به عمد رسانه‌های داخلی فضا را آلوده ‌و مخاطب را با انواع محتواها اشباع كنند، ابهام ایجاد كنند و گرد و غبار را بیشتر كنند.

برنامه دور یك میز سعی دارد تا به بررسی سكوتی كه اینجا گم می‌شود و مطالبی كه راجع به آن صحبت نمی‌شود، مسائلی كه باید شفاف شود و نمی‌شود، بپردازد و در همین راستا گفتگویی با دكتر محمدحسین اسماعیلی (استاد دانشگاه و كارشناس مسائل رسانه) و دكتر جواد یوسفی (استاد دانشگاه و كارشناس مسائل رسانه) در ارتباط تلفنی با دكتر حسن علی اخلاقی امیری (عضو كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی) انجام داده است كه مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

رسانه‌های بیگانه با اسم و نام ایرانی اما ضد ملت ایران
محمدرضا اشراقی - كارشناس مجری: چرا باید شبكه‌هایی خارج از كشور و كاملاً معاند با مردم ایران برای مردم ایران برنامه تولید كند و نام‌گذاری آنها با اسم و لوگوی ایران به دنیا معرفی شود و به تهییج، تخریب و تغییر افكار عمومی بپردازد؟

اسماعیلی استاد دانشگاه و كارشناس مسائل رسانه در پاسخ به این سؤال گفت: بودجه‌های این رسانه‌ها از كشورهایی تأمین می‌شود كه كاملاً با جمهوری اسلامی زاویه و دشمنی بنیادی دارند. طبیعتاً استفاده از نام یك كشور و پخش برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی برای مردم یك كشور در یك سرزمین بدون اجازه آن كشور با هدف تخریب افكار عمومی آن كشور كاملاً غیرقانونی است.

وی افزود: متأسفانه باوجود پیگیری‌های بسیار اتفاق خاصی از جانب صداوسیما به‌عنوان متولی پخش امواج از طریق تلویزیون و همچنین از وزارت خارجه و ساترا اقدامی رادیو صورت نگرفت. از طرفی جمع‌آوری ماهواره‌ها نیز نمی‌تواند روش مناسبی برای مقابله با این موضوع باشد. به‌طوركلی رسانه‌ها و تمامی نهادهای مرتبط با این امر موظف هستند تا ابهام را از بین ببرند، از بین‌بردن ابهام به مخاطب در تصمیم‌گیری و دریافت پیام درست كمك می‌كند.

اطلاع‌رسانی صحیح و سریع دو اصل مهم در زمان بحران
اسماعیلی با بیان اینكه در زمان بحران دو اصل وجود دارد، توضیح داد: اطلاع‌رسانی صحیح و سریع دو اصل مهم در زمان بحران به شمار می‌آیند كه باید در این موقعیت رعایت شوند. رعایت این دو اصل كمك می‌كند كه گره موجود در افكار عمومی از بین برود.

شفاف‌سازی از ابهامات و شایعات جلوگیری می‌كند
اشراقی - كارشناس مجری: بازی رسانه‌های بیگانه در فاجعه انفجار در بندر شهید رجایی را چگونه تحلیل می‌كنید؟
اسماعیلی دراین‌رابطه گفت: به‌طوركلی هر كسی فرایند تخلیه بار و ترخیص كالا در گمركات مخصوصاً بندر شهید رجایی را نمی‌داند. به همین دلیل همه ما شروع به گمانه‌زنی می‌كنیم؛ بنابراین؛ در اینجا باید شفاف‌سازی صورت بگیرد.

وی درباره فاجعه بندر شهید رجایی توضیح داد: وقتی كشتی‌ها پهلو می‌گیرند، بار مشخص یا غیرمشخص باشد، در بندر پیاده‌سازی می‌شوند و تقریباً 15درصد آنها بررسی می‌شوند و مابقی بدون اینكه مشخص باشد بار چیست، تخلیه می‌شوند. این مسائلی است كه راجع به آن صحبتی نمی‌شود در حالیكه باید برای مردم شفاف‌سازی صورت بگیرد. بر گرده‌ی همین نامفهوم ها و نامعلوم‌ها كه بسیار هم طبیعی است و روزانه اتفاق می‌افتد، رسانه‌های بیگانه سوار می‌شوند و شایعه‌های بسیاری ساخته می‌شود. این در حالی است كه بیان كردن این مسائل می‌تواند جلوی بسیاری از ابهامات و شایعه‌ها را بگیرد.

اسماعیلی اضافه كرد: آنجا كه نباید ابهام استراتژیك داشته باشیم، باید شجاعانه برخی از مسائلی كه امنیت كشور را تهدید نمی‌كند، برای مردم بازگو كنیم.

ابهام ابزار جنگ‌شناختی دشمن است
وی با اشاره به اینكه ابهام ابزار جنگ‌شناختی دشمن است، گفت: دشمن با این ابهامات قصد فشارآوردن بر اركان تصمیم‌گیر نظام دارد تا از این طریق ول‌بشو را تشدید كند.

عدم پیوست رسانه‌ای در رسانه داخلی در شرایط بحران
این كارشناس با اشاره به اینكه رسانه داخلی در شرایط بحرانی هیچ پیوست رسانه‌ای ندارد، پیشنهاد داد: باید طراحی درست و جدی در مدیریت رسانه و در شرایط بحرانی ایجاد شود تا سطح اعتماد مخاطب به رسانه ملی افزایش پیدا كند.

باید تلخی برخی از انتقادات را بپذیریم
وی تأكید كرد: اگر قرار باشد كه رسانه صدای مردم باشد، باید صدای همه مردم باشد تا در فضای رسانه مخالف و موافق حرف منطقی خود را بیان كنند. بدون شك كشوری كه در آن گفتمان صورت بگیرد، رشد خواهد كرد. اینكه همه یك‌صدا به یك سمت پیش بروند، رشدی اتفاق نمی‌افتد؛ بنابراین؛ باید تلخی برخی از انتقادات را بپذیریم و اجازه دهیم مردم بدون ترس و بی‌پروا حرف خود را بزنند تا شاید اتفاقات بهتری رخ دهد.

نتیجه فردی ابهام، ایجاد شك است
یوسفی استاد دانشگاه و كارشناس مسائل رسانه در ادامه برنامه دور یك میز درباره تأثیر ابهام در افكار عمومی گفت: نتیجه فردی ابهام، ایجاد شك است. یك فرد زمانی دچار شك می‌شود كه نسبت به موضوعی دچار ابهام می‌شود.

وی افزود: ابهام در رسانه در دو وجه اتفاق می‌افتد. یك؛ ابهام ساختگی رسانه‌های دشمن و بیگانه دو؛ ابهام توسط رسانه‌های ما به دلیل عدم اطلاع‌رسانی یا اطلاع‌رسانی ناقص. وقتی فردی نسبت به موضوعی دچار عملیات شناختی می‌شود و ذهن او تبدیل به یك موجود شكاك می‌شود، برای برطرف‌كردن آن شك می‌بایست بیشتر از قبل عملیات رسانه‌ای صورت بگیرد.

رسانه داخلی نباید روایت اول را از دست بدهیم
این كارشناس اضافه كرد: اگر روایت اول فراموش شود و یا در مورد آن سهل‌انگاری كنیم، در روایت دوم نیز اقناع به‌درستی صورت نمی‌گیرد و اگر همچنان از گزاره‌های نصف و نیمه و ابهام‌آمیز استفاده كنیم، برطرف كردن آن شك در برخی مواقع بسیار سخت و گاهی اوقات ناممكن می‌شود.

چرا مخاطب باید به رسانه داخلی اعتماد كند، وقتی...
یوسفی خاطرنشان كرد: ما به‌عنوان رسانه وقتی روایتگر اول نیستیم و روایت گر دوم و سوم مبهم هستیم و چیزی را روایت می‌كنیم كه مجبور شویم چند روز بعد تكذیب كنیم، چرا مخاطب باید به من رسانه اعتماد كند؟ به همین دلیل مخاطب سراغ رسانه‌ای می‌رود كه اولاً؛ دارای جذابیت‌های رسانه‌ای است. دوم؛ روایت اول را در دست داشته باشد؛ بنابراین؛ ما باید روایتگر اول باشیم و موضوع تحت تسلط سرزمینی رسانه داخلی خواهد شد.

وی بیان كرد: ما موظف هستیم باتوجه‌به ذائقه‌های متفاوت، محتوای درست و دقیقی به اطلاع مردم برسانیم و در قالب‌های متفاوت ذهن مردم را با آن آشنا كنیم و آن را در اختیار مخاطب قرار دهیم.

جای خالی رسانه در انتشار موج همدلی مردم در اتفاق بندر شهید رجایی
یوسفی تصریح كرد: ملت ما افرادی به شدت فهیم و باشعوری هستند. در اتفاق اخیر مربوط به بندر شهید رجایی، طرف‌داران تیم تراكتورسازی باغیرت آذربایجانی بسیار عجیبی نسبت به این تیم كنشگری دارند و برای یك جشن طوفانی خود را آماده كرده بودند، اما به‌محض اینكه دیدند هم‌وطنان خود در جنوبی‌ترین نقطه كشور دچار یك اتفاق هستند، این جشن را لغو كردند و این تصمیم نه به‌صورت مدیریتی بلكه مردم برای مردم این كار را انجام دادند. همچنین بسیاری از شهروندان شهرهای مختلف از جمله سیستان و بلوچستان از جمله نقاشان خودرو حضور داوطلبانه خود در كنار آسیب‌دیدگان را اعلام كردند. اما در این میان این سؤال پیش می‌آید كه چرا رسانه این موج از همدلی را در رسانه بازگو نمی‌كند؟! اگر چنین خبرهایی از سوی سازمان صداوسیما به مردم منتقل شود، ذهن مردم را از بیگانگی نسبت به حاكمیت و حتی خود خارج می‌شود و اینجاست كه رسانه برای همه مردم می‌شود. اما وقتی از نظرهای مخالف و با سلایق متفاوت بترسیم و اجازه داده نشود كه مردم حرف خود را در رسانه بزنند، چه توقعی وجود دارد كه مردم رسانه داخلی را به‌عنوان مرجع بپذیرند و به آن اعتماد داشته باشد؟! اگر این ظرفیت را نپذیریم، هزینه‌های جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت.

جنگ، جنگ روایت‌ها است
اشراقی - كارشناس مجری: دررابطه‌با اتفاقات بندر شهید رجایی بهترین اقدامی كه رسانه‌های داخلی باید در مقابل فضای ابهامی كه رسانه‌های بیگانه ایجاد می‌كند، چیست؟
اخلاقی امیری عضو كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در ارتباط تلفنی با برنامه دور یك میز در این باره گفت: امروز رسانه و اطلاع‌رسانی جایگاه رفیعی در عرصه بین‌الملل پیدا كرده است. "امروز جنگ روایت‌ها است" و همیشه اولین روایت مؤثرترین روایت در ذهن مخاطبان رسانه است.

در حوزه روایت و خبر دچار عقب ماندگی هستیم
وی با بیان اینكه باید در جنگ روایت‌ها مخاطب را در نظر داشته باشیم، تصریح كرد: متأسفانه در حوزه روایت و خبر دچار عقب‌ماندگی هستیم و معمولاً منفعلانه عمل كرده‌ایم. در اتفاقی كه در بندر رجایی شهر افتاد، رسانه ما نتوانست روایت اول را در دست بگیرد و این میان طبیعی است كه دشمن دست‌به‌كار شود.

شفاف‌سازی باید یك اصل بنیادین باشد
اخلاقی افزود: باید در مجموعه رسانه‌های مكتوب، مجازی و ملی یا نهادهای مختلف اطلاع‌رسانی از دولت تا مجموعه‌های نظام در حوزه رسانه و اطلاع‌رسانی در ذهن مخاطب اعتمادسازی ایجاد كنیم. همچنین شفافیت‌سازی به‌عنوان یك ركن و اساس در نظر گرفته شود.

می‌توانیم در برابر اقدامات رسانه‌های دشمن بایستیم، اگر...
وی اضافه كرد: باید به شعور مخاطبین احترام بگذاریم. اكنون در عصری زندگی می‌كنیم كه ابزار بسیاری در اختیار مخاطبین ما قرار دارد و امروز ثانیه به ثانیه اطلاع‌رسانی حرف اول را می‌زند. اگر اعتمادسازی ایجاد شود و همچنین شفاف‌سازی در كنار آن داشته باشیم و به شعور مخاطب نیز احترام بگذاریم و روایت اول را در دست خود بگیریم، می‌توانیم در برابر اقدامات رسانه‌های دشمن عملكرد خوبی داشته باشیم و از حالت انفعال خارج شویم. البته كه تلاش‌های بسیاری در این سال‌ها انجام شده است؛ اما به نظر می‌رسد كه هنوز تا ایده‌آل فاصله معناداری داریم.

برنامه «دور یك میز» یك میز به بزرگی ایران است كه دور این میز گفت‌وگوهای تخصصی پیرامون مسائل روز شكل می‌گیرد.
قابل ذكر است؛ روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 12:30 به مدت 85 دقیقه از آنتن این شبكه به نشانی موج FM ردیف 94 مگاهرتز پخش می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامكی 3000094 و شماره در پیام‌رسان‌های مجازی به اشتراك بگذارند. این برنامه به تهیه‌كنندگی سیده فاطمه شعار، سردبیری دكتر علیرضا داودی و اجرا و كارشناسی محمدرضا اشراقی به روی آنتن می‌رود.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایت WWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی tehraan360@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.