‌فرشته علیپور، تهیه‌كننده برنامه «رادیو‌تاكسی» در‌خصوص دلیل تولید این برنامه رادیویی‌ به جام‌جم می‌گوید: راننده‌های تاكسی از مهم‌ترین قشرهای جامعه هستند كه با افراد زیادی در ارتباطند و درعین‌حال‌ به‌دلیل ماهیت شغل‌شان، حرف‌های فراوانی برای گفتن دارند‌ اما در مورد این‌كه چرا ‌رادیو‌تاكسی‌ را انتخاب كردیم، باید بگویم یكی از ویژگی‌های بسیار مثبت رادیو، قابلیت شنیدن آن در هر زمان و هر مكان است؛ به‌ویژه در خودرو.بر همین اساس، تصمیم بر آن شد برنامه‌ای تحت عنوان «رادیو‌تاكسی» طراحی و تولید شود؛ مجموعه‌ای كه پیونددهنده دو گروه اصلی یعنی رانندگان تاكسی و مسافران باشد و هر دو طیف را به‌عنوان مخاطب هدف خود همراه كند. هدف ما از ساخت این برنامه بیشتر از هر چیز، ایجاد نوعی فرهنگ‌سازی میان رانندگان و مسافران است. همچنین می‌خواهیم رانندگان تاكسی بتوانند دغدغه‌های خود را به‌راحتی بیان كنند و اگر درخواستی از مجموعه تاكسیرانی دارند، امكان مطالبه‌گری از این طریق برای‌شان فراهم باشد. از سوی دیگر رانندگان باید بتوانند دغدغه‌های مردم را از سطح شهر برای ما بازگو كنند‌ چراكه رانندگان تاكسی گوش شنوای جامعه‌اند و با مسائل روزمره شهروندان از نزدیك مواجه هستند.

سرگرمی در كنار طرح دغدغه
وی ادامه می‌دهد: برنامه ما قالبی تفریحی و سرگرم‌كننده دارد و همین سرگرمی، بستری است برای طرح موضوعات؛ به‌گونه‌ای كه دغدغه‌های تاكسیرانان و مردم را از زبان خودشان بیان می‌كنیم.
در بخشی از برنامه گروهی كه در هر مرحله مسابقه امتیاز كمتری می‌گیرد باید یك لطیفه یا خاطره طنز برای ما تعریف كند؛ اتفاقی كه بارها در جریان برنامه رخ داده. تمام شركت‌كنندگان ما راننده تاكسی هستند و هربار كه در برنامه حضور پیدا می‌كنند ــ چه هنگام تعریف خاطره چه در بیان دغدغه‌های‌شان ــ‌ موضوعاتی را مطرح می‌كنند كه برای برنامه مفید است. برخی از این مطالب كاربردی‌تر و قابل استفاده‌تر برای مخاطبان و مسئولان است.

علیپور بیان می‌كند: قطعا یكی از مهم‌ترین رسانه‌هایی كه می‌تواند در فرهنگ‌سازی رفتارهای ترافیكی و شهروندی نقش‌آفرینی كند‌ رادیوست‌، چراكه در دسترس‌تر است و به‌ویژه در زمان ترافیك می‌تواند به‌راحتی مخاطب خود را جذب و اخبار و نكات مربوط به رفتارهای ترافیكی و حتی شهروندی را به او منتقل كند. چه‌بسا پیامك‌هایی كه از سوی مسافران و شهروندان دریافت می‌كنیم، همین نكات را به ما یادآوری می‌كند.مانند این‌كه در ترافیك بوق نزنید،درب خودرو را محكم نكوبید یا با صدای بلند و از طریق بلندگوی تلفن همراه داخل خودرو صحبت نكنید.این موارد، هم جزو رفتارهای ترافیكی و هم رفتارهای شهروندی است. به‌نظر من رسانه رادیو می‌تواند درفرهنگ‌سازی این حوزه تأثیر بسزایی داشته باشد.

این تهیه‌كننده درخصوص بازخوردهای ارائه شده به برنامه‌ عنوان می‌كند: خدا را شكر‌ برنامه با بازخوردهای بسیار خوبی روبه‌رو شده و مورد استقبال قرار گرفته است. فضای برنامه به‌گونه‌ای طراحی شده كه برخی راننده‌های تاكسی را به‌صورت حضوری دعوت می‌كنیم تا حرف‌های‌شان را مستقیم مطرح كنند. از سوی دیگر‌ مسافران و مخاطبان نیز از طریق پیامك با ما در ارتباطند. بسیاری از پیام‌ها درباره نحوه استفاده از تاكسی و رعایت حقوق دیگران بوده است. برای مثال تذكر داده‌اند وقتی سه نفر در صندلی عقب می‌نشینند‌ طوری بنشینند كه موجب آزار یكدیگر نشوند یا در خودرو سیگار نكشند. برخی رانندگان نیز خواسته‌اند مسافران با احترام وارد خودرو شوند. این دست پیام‌ها را بسیار دریافت كرده‌ایم. یكی از خاطرات مهمی كه یكی از رانندگان تاكسی برای‌مان تعریف كرد، مربوط به مسافری بود كه مبلغ زیادی پول را داخل خودرو جا گذاشته بود. راننده این پول را به تاكسیرانی تحویل داد و حتی با شماره 110 تماس گرفت تا صاحب پول هرچه سریع‌تر پیدا شود. در نهایت آن فرد توانست پول خود را تحویل بگیرد. در شرایط دشوار اقتصادی امروز كه بسیاری از مردم درگیر مشكلات معیشتی‌اند، چنین رفتاری از سوی یك راننده تاكسی واقعا شایسته تقدیر است.

او درباره روند تولید برنامه می‌گوید: در ساخت این برنامه، چالش‌های زیادی داشتیم كه هنوز هم تا حدی درگیر برخی از آنها هستیم. یكی از مهم‌ترین مسائل، هماهنگی با تاكسیرانی بود كه در این مسیر اتفاقات و دشواری‌های مختلفی پیش آمد. از سوی دیگر، طبیعی است كه هر برنامه‌ای برای جذب مخاطب نیازمند صرف زمان و تلاش است، اما خدا را شكر رادیو‌تاكسی از همان روز نخست توانست مخاطبان خود را پیدا كند. تنها دغدغه‌ای كه می‌توانم بگویم وجود داشت، این بود كه زمینه‌ای فراهم كنیم تا شركت‌كننده‌ها بتوانند بدون مشكل و با آسودگی در برنامه حضور پیدا كنند كه گاهی برای ما چالش‌برانگیز بود. برای آینده برنامه، قطعا تغییراتی خواهیم داشت. هرچند رادیو‌تاكسی اكنون نیز مورد استقبال قرار گرفته، اما ممكن است بخش‌های جدیدتری به آن اضافه كنیم، به‌ویژه اگر زمان برنامه بیشتر شود. همچنین این احتمال وجود دارد كه در ادامه، از راننده‌های تاكسی‌های اینترنتی نیز دعوت كنیم تا در برنامه حضور داشته باشند و فضای برنامه را متنوع‌تر كنند.

شوخی با رانندگان تاكسی
نیما اعتصام، گوینده برنامه رادیو‌تاكسی نیز در همین راستا و در پاسخ به این پرسش كه اجرای برنامه‌ای مثل رادیو تاكسی كه با رانندگان سر‌و‌كار دارد چه ویژگی خاصی می‌طلبد، به جام‌جم می‌گوید: دغدغه‌های مسافران برای ما مهم است. با این حال، ویژگی اصلی برنامه در ارتباط‌گرفتن با رانندگان تاكسی است و من به عنوان مجری، باید این موضوع را به‌درستی رعایت كنم. لازم است مصائب دنیای رانندگان تاكسی را بدانم؛ این‌كه رانندگان تاكسی برای كسب روزی حلال در طول روز با چه مشكلات و دشواری‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌كنند،چه اتفاقاتی برای‌شان حكم چالش را دارد، یا صبوری‌های‌شان، از كوره در رفتن‌های‌شان، خنده‌ها و تجربه‌های خوشایند و ناخوشایندشان بر سر چه موضوعاتی است. این بخش، ارزشمندترین بخش اطلاعاتی و محتوایی برنامه است. خوشبختانه من این شناخت را دارم؛ هم مطالعه كرده‌ام و هم نسبت به این موضوع آگاهی دارم. به دغدغه‌های روزمره رانندگان تاكسی بسیار واقف و از آنها آگاه هستم. با رعایت این موضوع و با احترام به این قشر زحمتكش و ارزشمند، تلاش می‌كنم بهترین سبك اجرا را برای‌شان ارائه كنم.

وی در پاسخ به این‌كه چطور بین لحن طنز و احترام به قشر زحمتكش رانندگان تعادل برقرار می‌كند، بیان می‌كند: این كار بسیار ساده و در عین حال جذاب است. خود راننده‌های تاكسی بخشی از مسائل، دغدغه‌ها و حتی غم‌های‌شان را در قالب طنز و كمدی با یكدیگر در میان می‌گذارند. با كمی تیزهوشی، شهود و درك این‌كه چه‌چیزهایی برای‌شان خنده‌دار است و چه مواردی ممكن است ناراحت‌شان كند، می‌توان مسیر درستی را پیش برد. به‌هر‌حال فاصله‌ میان طنز و درام بسیار اندك است و با استفاده از قدرت هردو، این موقعیت‌ها خودبه‌خود شكل می‌گیرد. راننده‌های تاكسی آدم‌های دنیا‌دیده‌ای هستند و به‌قول من، گوش شنوای شهر هستند؛ از رنج‌ها و مصائب مردم آگاهی فراوانی دارند و معمولا نسبت به بسیاری از اقشار، صبورتر و باجنبه‌ترند. همین ویژگی‌ها باعث می‌شود طنز در میان گفت‌وگوهای‌شان به‌طور طبیعی شكل بگیرد. بارها پیش آمده كه در استودیو صدای قهقهه‌ خنده بلند شده و قطعا بخشی از آن را در برنامه شنیده‌اید.

او درباره یكی از خاطرات قابل توجه در روند ضبط برنامه می‌گوید: یك راننده‌تاكسی بود كه سرویس مدرسه بود و باید می‌رفت دنبال بچه‌ها و آن‌قدر عجله داشت و كوتاهی در این موضوع برایش نابخشودنی بود كه چون به‌موقع نمی‌توانست به آنها برسد، ضبط برنامه را ترك كرد. در واقع یكی از ضبط‌های ما را نیمه‌تمام گذاشت؛ اما این رفتار برای ما قابل احترام و حتی ستودنی بود. این‌كه زندگی بچه‌هایی كه مسئولیت‌شان با اوست، برایش بسیار مهم‌تر از حضور در یك برنامه رسانه‌ملی باشد، نشان‌دهنده تعهد اوست. شاید دغدغه‌های زیادی بود كه دوست داشت بیان‌شان كند، اما مسئولیتی كه بر دوشش بود،برایش در اولویت بود و ترجیح داد زودتر آن را انجام دهد.

این مجری در توضیح چالش‌های برنامه افزود: رادیوتاكسی هنوز آن‌گونه كه باید و شاید به رانندگان تاكسی معرفی نشده است. این مساله همت بیشتری از سوی سازمان مدیریت و نظارت بر تاكسیرانی می‌طلبد تا تبلیغات گسترده‌تری انجام دهد. چنین روندی می‌تواند به‌تدریج موجب شود برنامه در تاكسی‌های پایتخت پخش شود و شهروندان تهرانی نیز آن را بشنوند. این یك راه بسیار خوب برای شناخته‌شدن برنامه رادیوتاكسی است.

اعتصام درباره شیوه انتقال انتقادات و دغدغه‌ها می‌گوید: ما گاهی با مسئولان شوخی می‌كنیم، حرف می‌زنیم و طنز و كنایه به كار می‌بریم تا لبه‌های تیز و برنده نقد را صیقل داده و مطالبات صریح را در قالبی نرم‌تر و اثرگذارتر مطرح كنیم.؛ به شكلی كه برای بسیاری از مدیران و مسئولان، و حتی مردمی كه برخی موضوعات برای‌شان خارج از عرف و فرهنگ رایج است، قابل پذیرش باشد. این رویكرد واقعا به برنامه كمك می‌كند.

او ادامه می‌دهد: اگر بخواهم از زاویه یك راننده یا یك مسافر به برنامه نگاه كنم، به نظرم مشاركت‌دادن این دو گروه، مهم‌ترین عامل جذابیت است. البته این مشاركت، كمی سرمایه‌گذاری می‌طلبد و نیاز به تهییج مردم دارد. نمی‌گویم جوایز بزرگ و سنگین، اما معتقدم حتی حمایت‌های كوچك و تشویقی در حاشیه برنامه، می‌تواند در نهادینه‌سازی فرهنگ‌های صحیح و رفتارهای پسندیده مؤثر واقع شود. چنین جریان‌سازی‌هایی قطعا به بهبود شرایط در بخش‌های آسیب‌پذیر جامعه، ازجمله ناوگان تاكسیرانی پایتخت، كمك خواهد كرد. معتقدم این نكات به‌روشنی گویای آن است كه این بخش باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد تا بتواند ضمن انتقال مفاهیم ارزشمند، در مسیر گره‌گشایی از دغدغه‌های مردم نیز گام بردارد.

وی در توضیح نقش خود در برنامه می‌گوید: قطعا هر آنچه در بخش‌های مختلف برنامه می‌شنوید، حاصل هم‌افزایی نویسنده و تهیه‌كننده است. من هم سعی می‌كنم با بداهه‌پردازی‌هایم برنامه را خواستنی‌تر، خنده‌دارتر و خوشمزه‌تر كنم تا هم مخاطب لذت ببرد و هم راننده‌هایی كه داخل استودیو هستند همراه‌تر شوند و مشاركت بالاتری داشته باشند.

اعتصام در پاسخ به این پرسش كه آیا رادیو در روزگار شبكه‌های اجتماعی هنوز می‌تواند ابزار مؤثری برای فرهنگ‌سازی شهری باشد، توضیح می‌دهد: رادیو از معیار و مطلوبی كه باید داشته باشد، فاصله گرفته است. اگر امروز رادیوتاكسی را می‌سازیم، دقیقا برای نزدیك‌شدن به همین هدف است. باید با تولید حتوایی كه بخشی از مطالبات و دردهای جامعه را بازتاب می‌دهد، مخاطب را جذب كنیم. وقتی شنونده حس كند برنامه‌ای در حال پخش است كه حرف دل او را می‌زند، طبیعتا با رادیو همراه می‌شود و این رسانه بار دیگر به اولویت اول او تبدیل خواهد شد.

این مجری در تحلیل وضعیت رسانه در روزگار كنونی می‌گوید: باید با این حقیقت روبه‌رو شویم كه انحصار جهان اخبار واطلاعات امروز در دست فضای مجازی است و حتی نشر اكاذیبی كه در این محیط شكل می‌گیرد، اهمیتش از واقعیت‌هایی كه ازرسانه‌ملی بیان می‌شود بالاتر است. این مسأله نیازمند كاری بنیادی است؛ نوعی رفاقت و هم‌افزایی میان مدیریت سازمان و خط مقدم و بدنه اجرایی. امروز میان این دو بخش فاصله‌ای عجیب‌وغریب شكل گرفته وبرای برقراری این ارتباط، شاید فعلا هیچ راه‌حل عملی‌ای وجود ندارد.

او با اشاره به چالش‌های ارتباطی میان سطوح مختلف سازمان ادامه می‌دهد: نیروی اجرایی،چه من مجری باشم،چه تهیه‌كننده، صدا‌بردار، هماهنگ‌كننده یا گزارشگر، عملا نمی‌تواند با بدنه مدیریتی ارتباط بگیرد. حتی از نظر توانایی‌های فیزیكی هم امكان‌پذیر نیست؛ یعنی من هیچ‌وقت نمی‌توانم مدیر برنامه، مدیر شبكه‌ها یا مسئولان بخش‌های مختلف را ببینم و با آنان درباره اتفاقات و ارزش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی صحبت كنم. این فاصله، شكافی بسیار بزرگ است. به نظرم همه اینها با تیزهوشی و برنامه‌ریزی قابل حل است.


برنامه«رادیو تاكسی»، پنجشنبه‌ها، ساعت 13 تا 13:40 از رادیو تهران پخش می‌شود.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی radiotehranplus@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.